Donderdag 28 oktober 2021 was de afsluiter van een serie presentaties van Prodemos bij Assadaaka. Deze happening werd voorafgegaan met een gezamenlijke maaltijd aangeboden door Assadaaka, waarna Dhr. Ahmed El Mesri de avond opende met een korte toespraak. Dhr. Ahmed El Mesri: Welkom iedereen bij deze avond, waar we het laagdrempelig gaan hebben over recht en democratie.

Krijgen we meer inzicht met verduidelijking over recht of geraken we daardoor juist erin verstrikt door het denken over recht? Onze dank gaat ook uit naar Prodemos voor de presentaties in een reeks van een aantal bijeenkomsten, waarvan deze avond de afsluiter is, en natuurlijk danken we iedereen voor hun komst.

Met een gedicht van de Assadaaka dichteres Roos in het Arabisch over strijd voor recht en democratie, want die is niet overal zo vanzelfsprekend, werd de avond geopend. Daarna werd de avond ingeleid door de ‘ceremoniemeester’ van Prodemos met de boodschap, dat dit een avond is van dialoog over drie thema’s onder leiding van een gespreksleider, waarbij we ons op een beleefde wijze uiten en niet racistisch zijn, en een inlevingsvermogen tonen, en ons zo laten verrassen door inzichten van de ander.

De aanwezigen werden daarna in vier groepjes verdeeld en er werd over deze drie thema’s in dialoog gesproken: Vrijheid, Gelijkheid en Solidariteit met een gespreksleider van Prodemos, die dezen in drie gespreksrondes aanstuurde en begeleidde, en de sessie per thema opende met een vraagstelling. Na deze drie gespreksrondes gaven de gespreksleiders (en soms nog een andere persoon erbij) per groep beknopt verslag van de uitkomsten van de drie thema’s. In onderstaande verslag worden de uitkomsten van de vier groepen tafelgesprekken per thema samengevoegd tot een geheel, waarbij vooruitlopende opgemerkt kan worden, dat er ook veel overeenkomsten in mening/visie over de thema’s bestonden.

OVER VRIJHEID

Vrijheid is niet zo vanzelfsprekend als dat die lijkt. Wanneer ervaar je vrijheid? Je moet een zekere vrijheid hebben om uitdrukking te kunnen geven aan een mening, maar wanneer is het nodig om je uit te spreken? Er bestaat ook een verschil tussen ‘ik vind’ en ‘je bent’; een mening is niet hetzelfde als een belediging. Maar wanneer ervaar je zelf vrijheid? Daar werden verschillende ervaringen over gedeeld. Vrijheid werd geassocieerd met kunnen doen en laten wat je wil, vrij zijn in de keuze van het kunnen volgen van een opleiding -je tot een maximum te kunnen ontwikkelen-, het vrij zijn om je mening te geven in sociale media, of je helemaal vrij voelen midden in de natuur, maar ook bijvoorbeeld in diepe meditatie voorbij dualiteit waarin het denken stilvalt omdat ook het beleven van vrijheid an sich al een fenomeen van het denken zelf is. Er bestaat een ervaringsdimensie van vrijheid als individu, maar daarnaast ook als groep. Natuurlijk zijn er situaties waarin je niet zo vrij bent, zoals als er bijvoorbeeld bedrijfskleding moet worden gedragen, maar dat is wel een gegeven waar je doorgaans vooraf voor kiest om zo’n verbintenis aan te gaan. En je bent ook niet vrij om iemand persoonlijk of als groep te beledigen. Vrijheid houdt op waar die van een ander begint en vice versa. Vrijheid is te ervaren als er sprake is van een zinvol bestaan als individueel persoon naar beleving van eigen invulling. 

OVER GELIJKHEID

Dit gespreksthema werd al als iets lastiger ervaren, want verschil is er altijd, dat heet dualiteit. Maar door dualiteit wordt existentie ervaren. (Als alles geel zou zijn, zou geel niet waargenomen worden.)  Gelijkheid of het recht op gelijke behandeling kan als individu en als groepsdynamiek ervaren worden, maar toch blijven er situaties waar een zekere vorm van verschil in status bestaat, een klassenverschil waarmee bijvoorbeeld zelfs discriminatie kan worden ervaren; het neerkijken op iemand zijn wezen. Het afgaan op vooroordelen, het denken in stereotypering zijn daarbij impliciete vormen van inperken van de vrijheid van de ander, welke je kan doorbreken door met de ander in gesprek te gaan: ga met iereen in gesprek. Er kunnen diverse invalshoeken bestaan om ergens een mening over te hebben, maar dat verschil kan ook juist een verrijking betekenen, waardoor we kunnen groeien in ontwikkeling, en daarmee groeien we ook samen naar een soort van gelijkheid in respect en wezen van zijn.

OVER SOLIDARITEIT

Dit gespreksthema was het pittigste en er werd met praktijkvoorbeelden veel over gezegd. In de politiek wordt heel veel gesproken over solidariteit en niet alleen vanuit de linkse hoek. Zo werd er bijvoorbeeld binnen de gespreksgroepen vooral ook gesproken over de opvang van vluchtelingen uit oorlogsgebieden of vanwege genderidentiteit, waarbij zelfs de voortrekkerspositie (!) van vluchtelingen werd benoemd. Wat moeten we daarvan vinden? Solidariteit heeft een kwantitatieve kant zoals in het bestuurlijk besluit om vluchtelingen te willen opvangen, maar solidariteit heeft ook een kwalitatieve kant betreft hoe we daaraan invulling geven. Zodra we het gaan hebben over de kwalitatieve kant van solidariteit belanden we ook op het terrein van persoonlijk vlak met niet alleen een mening hierover te hebben -en die al dan niet uit te dragen-, maar vooral ook betreft het eigen empathisch vermogen: kan je jezelf in een ander verplaatsen (invoelen). Ook solidariteit bleek niet zo vanzelfsprekend, mogelijk ook vanwege de eigen overlevingsdrang of voel je jezelf belangrijker of anders bijvoorbeeld… Om kwalitatief tot solidariteit te komen moet je ook wederzijds oog hebben voor elkaar en elkaars positie en situatie. Een kwalitatieve solidariteit begint eigenlijk in je eigen omgeving wanneer het er op aan komt om te kijken naar de ander en waar uit dat dan zich in? De barmhartige Samaritaan? Daarmee kwam het woord ‘Heldendaad’ als religieus begrip onder de loep. Alle religies spreken over handelen met een zeker mededogen als ingrediënt in de zoektocht naar zekere gelukservaringen. Deze compassie moet echter wel wederkerig zijn, zowel voor de gever alswel de ontvanger, om een zekere evenwichtige balans in redelijkheid daarin te ervaren, want als we samen met inzicht mindful en in redelijkheid handelen, dan gaan we er allemaal echt op vooruit. Het is heel eenvoudig: behandel je naaste zoals jezelf behandeld wilt worden.

Als afsluiter kwam de Spoken Wordy Artist aan het woord en samenvattend in een soort betoog tussen Rap en Gedicht in sprak hij uit, dat het allemaal neer komt op in menselijkheid met elkaar in dialoog te kunnen komen. Je leert mensen (en hun verhaal) pas kennen als je in hen verdiept. Sorry de waarheid is soms hard, maar je moet je juist ook kunnen openstellen voor kritiek. Onderlinge verschillen moeten in vrijheid naast elkaar kunnen bestaan. Streef daarbinnen naar respectvolle omgang, maar hou afstand als deze niet wederkerig is. Wees met mij, niet tegen mij. Streef naar de puurste vorm van solidariteit, want vrijheid is niet voor jezelf maar voor de ander als gedeelde waarde. Dood gaan we allemaal, laten we onsterfelijk zijn door menselijke waarden aan elkaar doorgeven in hoe we met elkaar omgaan.

Vervolgens eindigde de ceremoniemeester van Prodemos deze imposante succesvolle avond bij Assadaaka met een dankwoord aan allen. Applausje voor jezelf!
Siegfried van Hoek.