Dames en heren, van harte welkom op deze middag, georganiseerd door Stichting Onze Hoop. Mijn naam is Ahmed El Mesri, ik ben voorzitter van Onze Hoop. Als we het hebben over ‘spreekuur’, dan hebben we het vandaag over verschillende instanties waar iedere burger vroeger of later mee te maken kan krijgen, en met name migranten, en ook nog eens migranten met een beperking.

Denk aan een woningbouwvereniging, een instelling voor maatschappelijk werk, een zorginstelling, de DWI, de Belastingdienst, en ga zo maar door.

Voor veel van die genoemde burgers is de drempel om zo’n instantie te benaderen enorm hoog: men spreekt de taal niet of te weinig om zichzelf verstaanbaar te maken en om de juiste informatie te krijgen om vervolgens duidelijk te weten wat de volgende stap is. Men weet niet hoe men een ingewikkeld formulier moet invullen of men heeft er eenvoudig de fysieke mogelijkheden niet voor om een gebouw goed en wel binnen te komen. Of men geeft het eenvoudig op om de juiste hulp en informatie te vragen omdat men niet weet hoe dat moet of omdat men de juiste papieren niet heeft. Daar komt bij dat veel migranten te maken hebben met taboes, zoals schaamte bijvoorbeeld, of ze dragen het verleden met zich mee en zitten nog vast aan hun land van herkomst: ze hebben vaak een afwachtende houding en op die manier vallen ze dan tussen wal en schip.

Het gaat dus niet alleen om een echte, fysieke drempel die genomen moet worden, het gaat vaak veel meer om het opzien tegen de enorme hoeveelheid hindernissen in de vorm van formulieren, instanties, hulpvragen, papieren en formulieren, en om de cultuurverschillen in de ambtenarij en het woud aan regeltjes, dingen die je moet aanvragen, formulieren die je moet invullen, informatie die je moet verstrekken en bijlagen die je moet bijleveren.
Het zijn dit soort zaken die een enorme drempel vormen voor migranten met een beperking. Voor hen is het dan ook veel eenvoudiger om binnen te komen bij een vrijwilligersorganisatie of zelforganisatie: daar is de drempel per definitie laag om binnen te komen. Je komt een eerste keer kennismaken op een ongedwongen manier, je drinkt er thee met anderen, je wordt te woord gestaan door vrijwillige ervaringsdeskundigen en je kunt er meedoen aan informatiebijeenkomsten en groepen waar je van gedachten kunt wisselen, waar je kunt praten met lotgenoten maar ook met ervaringsdeskundigen, je kunt er informatie krijgen en geholpen worden om ofwel zelf de weg naar een instantie te vinden, ofwel begeleiding te krijgen van een lotgenoot als je het echt niet zelf kunt.

Onze Hoop is mede opgericht voor dit doel: om mensen te helpen zichzelf te helpen. Om mensen die anders verder en verder in isolement geraken de helpende hand te bieden om voor zichzelf op te komen, om ze te laten participeren in onze samenleving, zelfredzaam te blijven en op te komen voor hun eigen belangen.

Natuurlijk zijn er in Amsterdam meerdere zelforganisaties, die stuk voor stuk ook allemaal zeggen dit soort werk te doen. De ervaring leert dat sommige van die organisaties echter wel in naam zeggen dit te doen maar in werkelijkheid de mensen niet vooruit helpen: ze houden de doelgroep tot patiënt, ze bevestigen keer op keer hun lot en zetten de mensen niet aan om hun lot in eigen hand te nemen.
De ervaring leert ook dat al deze zelforganisaties over één kam worden geschoren: er wordt vanuit de overheid niet gecontroleerd welke organisaties daadwerkelijk bijdragen aan de emancipatie en participatie van hun doelgroep. Dit zou echt veel meer door de overheid moeten worden gecontroleerd, zodat het kaf van het koren kan worden gescheiden.

Wat ons, als Stichting Onze Hoop, voor ogen staat, en waar wij al jaren aan werken, is om méé te bewegen met de veranderingen in onze samenleving, om mensen uit hun isolement (ook mentaal en geestelijk) te halen, ze te begeleiden naar zelfredzaamheid en ze te laten participeren in de maatschappij om hen heen.
Ik ben hier zelf, vanuit mijn eigen ervaring, een voorbeeld van. Na een noodlottig ongeval belandde ik in een rolstoel en sleet in ’t begin mijn dagen binnenshuis met de gordijnen dicht. Als ik mijzelf toen op een gegeven moment niet had gedwongen om er op uit te gaan en contact te maken met de buitenwereld, dan zat ik daar nu nog. Ik ging na verloop van tijd wèl naar buiten, ik begon wèl om me heen te kijken. En ik kwam tot de conclusie dat er werk aan de winkel was voor mij, omdat ik veel lotgenoten tegenkwam die in isolement bleven en daar door hun omgeving zo goed als in werden gepraat. Ik besloot dat ik dat niet wilde en dat ik wilde proberen mijn lotgenoten de helpende hand toe te steken. Zo ontstond Onze Hoop. 

Als mensen hun lot in eigen handen kunnen nemen en uit hun isolement en uit armoede komen, kosten ze de maatschappij ook minder geld aan artsbezoek, aan dure therapieën, aan bezoek aan ziekenhuis en specialist.
Wij willen mensen aanspreken op hun gezonde deel. Wij willen mensen erbij halen en ze mee laten doen. Met elkaar, met hun lotgenoten, met hun buurt- en stadgenoten. Wij willen mensen aan blijven spreken op meedoen naar vermogen, in plaats van te blijven zitten wachten tot het beter wordt. 
En naar onze stellige mening zou er echt een onderscheid moeten worden gemaakt, vanuit de overheid om te beginnen, tussen de zelforganisaties die reëel iets hebben bij te dragen aan de samenleving en aan die die de bestaande gang van zaken laten voortkabbelen en zo de werkelijke verandering van binnen uit tegenhouden.

De overheid is bezig om zelforganisaties te saneren. Vanuit het oogpunt van kostenbesparing waarschijnlijk. Echter, als dat betekent dat àlle zelforganisaties dan gaan wegvallen, óók die die werkelijk iets doen voor en met mensen uit de doelgroep – meest migranten en vaak migranten met een beperking –, dan worden deze mensen daar de dupe van. Die blijven dan voortaan binnen. Die blijven aanspraak maken op Zorg en Zorginstellingen, op vaak dure therapieën en veelvuldig artsbezoek. Omdat ze ongelukkig zijn. Omdat ze gericht blijven op hun eigen situatie en hun eigen beperkingen. En omdat ze de moed missen en de route niet kennen naar een manier om hier uit te komen en echt mee te doen met het leven om hen heen. Wij vinden dat dat niet mag gebeuren! Daarom hebben wij deze dag georganiseerd: om hier met z’n allen over van gedachten te wisselen en te kijken naar de mogelijkheden en onze wensen. Om zo te komen tot aanbevelingen aan de politiek. Want het mag toch niet zo zijn dat we weer teruggaan naar oude toestanden: dat mensen met een handicap voor de rest van hun leven achter de gordijnen blijven zitten!

Ik dank u voor uw aandacht.
 
Ahmed El Mesri, 22 nov. ‘12