Kinderen en jongeren die opgroeien met bijvoorbeeld een zieke ouder of een broer of zus met een beperking, noemen we jonge mantelzorgers. De zorgsituatie kan van invloed zijn op de ontwikkeling van het kind en leiden tot overbelasting en psychische problemen.
Jonge mantelzorgers zijn kinderen en jongeren tot 25 jaar die opgroeien met zorg.

Bijvoorbeeld een broer of zus hebben met een chronische ziekte of beperking, een vader of moeder met een psychische ziekte of ernstige verslaving, of een opa of oma die intensieve zorg nodig heeft en in de directe omgeving van het gezin woont. Het herkennen van jonge mantelzorgers kan overbelasting, voortijdig schoolverlaten en (psychische) problemen op latere leeftijd voorkomen.

Vandaag gaf Tessa Rademaker van Markant (centrum voor mantelzorg) een presentatie over jonge mantelzorgers voor een betere herkenning en erkenning van deze zorg.
Er is bewustwording nodig om deze jonge mensen te kunnen zien en te kunnen signaleren dat er sprake is van mantelzorg.
Markant bestaat uit:
- Expertisecentrum
- Informele respijtzorg
- Palliatieve terminale zorg (speciaal getrainde vrijwilligers om mensen op het sterfbed te begeleiden)
Het scholing- en coachings project voor jonge mantelzorgers valt onder het expertisecentrum.

Waarom is het belangrijk om erover te praten?
- Om de behoefte van de jonge mantelzorger te weten
- Het blijft vaak achter de voordeur, het is niet snel te zien
- Ze vragen minder snel hulp
- Ze zijn ontevreden over hun leven vergeleken met hun leeftijdsgenoten. Zij geven een 6,3 voor hun leven en hun leeftijdgenoten een 6,9, dit gat willen we dichtmaken.
De signalering is vaak laat, voordat Markant de jonge mantelzorgers in beeld krijgt zijn ze vaak al te laat ze trekken te laat aan de bel. Dit komt doordat de juiste kanalen vaak onbekend zijn. Met thuiszorg zijn ze vaak ook niet bekend.
Het is van belang om ze bewust te maken van de hulp die er is, er is veel hulp in Amsterdam, maar dan moeten ze het wel weten.
De mantelzorgers hebben behoefte aan
- een luisterend oor
- gezien worden
- steun ontvangen
- hulp met school
- praktische ondersteuning
- hulp voor ziek gezinslid

Wat doen jonge mantelzorgers zoal?
- Zorg doen: boodschappen, medicijnen halen/geven, ouder op toilet helpen etc.
- Zorg(en) maken: mantelzorg heeft veel impact op de jongeren, zo was er iemand die vmbo deed en nadat haar mantelzorgen weg waren, bleek dat ze vwo-niveau had. 20% van de Amsterdammer is mantelzorger, er is een vermoeden dat het werkelijke aantal 50% is!
Wat helpt?
Het helpt niet om tegen een jongere te zeggen dat hij/zij een mantelzorger is, zij zitten niet te wachten op een stempel. Beter is het om bijvoorbeeld te vragen ‘Ik hoor dat je moeder een chronische ziekte heeft….
Jonge mantelzorgers willen gewoon als kind worden gezien en niet zielig gevonden worden.
Als jongeren mantelzorger zijn van ouders die bijvoorbeeld psychische problemen hebben, dan is er meer sprake van schaamte bij de jongeren en loyaliteit voor de ouders speelt dan een grote rol. Dan is het belangrijk om zo’n jongere nog voorzichtiger te benaderen.
Heb je het vermoeden dat een kind mantelzorger is, neem dan contact op met Markant (020-886 88 00 ).

Er wordt een interessant filmpje vertoond van jonge mantelzorgers, daarin wordt verteld wat zij zoal doen en hoe dat voor hen is. Zij vinden het belangrijk om deel te nemen aan het filmpje en om hun verhaal te doen. Het is belangrijk omdat ze weten hoe moeilijk het is om je verhaal te doen en een voorbeeld willen laten zien van het bespreekbaar maken. Het is heel belangrijk om erover te praten!
Dit filmpje geeft heel duidelijk weer wat mantelzorg kan betekenen voor jongeren. En je komt er pas achter, als je dat aan een jongere vraagt. Zorg ervoor dat iemand in balans blijft.

Gevolgen mantelzorg

Positief:
- hechte(re) familiebanden
- heel veerkrachtig, kunnen best wat aan in het leven
- zelfstandigheid
Negatief:
- heel empatisch
- belanden vaak in de zorg/mantelzorgsector

Internaliserend gedrag:
- isoleren, 60% geeft aan overbelast nu in corona crisis
- 60% geeft aan overbelast te zijn in deze corona crisis
- Voelt zich schuldig, kiezen eerder voor hun ouder dan voor zichzelf
- Maken zich veel zorgen
- Nemen weinig tijd voor zichzelf/vrienden

Externaliserend probleem:
- Agressief/deliquent gedrag

Bij parentificatie om gezinsomstandigheden wordt het kind verantwoordelijk (gemaakt) voor het ouderlijk welbevinden. Het kind wordt (en/of voelt zich) geroepen oneigenlijke zorgen op zich te nemen. Het kan zich ook iets aanmatigen. Zo wordt het als het ware te snel ouder. Het mobiliseert daarbij de nodige krachten en talenten. Maar op latere leeftijd kan zich dit fenomeen op uiteenlopende wijze wreken.

Wat kun jij doen?

- Signaleren
- Gesprek aangaan
- Herkenning/erkenning/waardering
- Doorverwijzen naar Dream Support, Stadsdeel Oost
- Emotioneel ondersteunen
- Luisterend oor bieden
- Wijzen op http://www.ennujij.nl
Emotioneel: ondersteunen/MEE Amstel aan de Zaan (specialisten), daar is lotgenotencontact
Praktisch: doorverwijzen naar maatschappelijk werk
De kern van het verhaal is dat je benoemt, complimenteert en doorverwijst.