Een delegatie van de Assadaaka Community heeft een bezoek gebracht aan de Oostenlijke Eilanden. Kattenburg en Wittenburg behoren tot het oostelijk deel van het Centrum, liggen dicht aan tegen de grens van Stadsdeel Oost. Doel was kennis te maken met de sociale en welzijnsinfrastructuur van deze buurten.
De Oostenlijke Eilanden werden sedert de vijftiende eeuw bewoond en benut voor industriële doeleinden.

Het terrein achter de Czaar Peterstraat was circa een eeuw lang een uitgebreid rangeerterrein van de Nederlandse Spoorwegen met omvangrijke opslag- en overslaggebouwen.

Zo was transportfirma Van Gendt en Loos er sinds mensenheugenis gevestigd, om goederen over te slaan van het verkeer over het water en de openbare weg naar vervoer per spoor en visa versa. Tegenwoordig is een reeks gebouwen gesloopt en werd er moderne woningbouw gerealiseerd om in de woningnoden te voorzien.

Ook zijn er nieuwe kantoorgebouwen verrezen en oude panden omgebouwd tot culturele en kantoorruimtes. Zo zijn de redacties van landelijke dagbladen als De Volkskrant, Het Parool en Trouw er gevestigd. Evenals het kantoor van Cliëntenbelang, een partnerorganisatie van de Assadaaka Community.

Kattenburg en Wittenburg kenden sedert eeuwen een hoeveelheid pakhuizen uit de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie. De Amsterdamse Kamer van de Compagnie voer de retourvaart op Batavia en delen van Azië. De Tropische waren en kruiden werden op de Oostenlijke Eilanden opgeslagen.

Schepen werden gebouwd op de werven op Kattenburg voor de binnenvaart en de internationale handelsvaart. Met scheepskamelen – een soort droogdok – werden de VOC schepen over de zandbanken bij het Enkhuizer Zand en Pampus gezet om de Amsterdamse haven te bereiken.

Sedert de uitvinding van stoommachine, vestigde moderne fabrieken en werkplaatsen zich op de Eilanden. De havenarbeiders en fabrieksarbeiders, spoorwegpersoneel, zeelieden en marinemensen en anderen woonden eeuwenlang op de Eilanden.

Van de oude woningen zijn er slechts weinig over heden ten dage. De gebouwen vielen in de jaren zestig en zeventig ten prooi aan de slopershamer. Een periode waarin ook de foeilelijke betonnen dozen werden neer geplant om als huurkazernes te huisvesten. Een deprimerende omgeving.

Tegenwoordig wordt deze desolate woonomgeving op gewaardeerd met de bouw van dure koopwoningen in de vrije sector. En de omvorming van een deel van het etablissement tot woonomgeving, voor yuppen. Een belediging voor het daar werkzame defensiepersoneel. Welke verantwoordelijke regering doet een dergelijke faciliteit op een zo schandalige wijze in de uitverkoop?

Diverse scholen functioneren in de buurt als huisvesting voor een brede school. De schol wordt daarbij geïntegreerd in de woonomgeving en het sociale leven in de buurt. Welzijns-, sport- en andere organisaties gebruiken een schoolgebouw daarbij voor hun activiteiten buiten schooltijd, waarmee de cohesie in een buurt fors bevorderd kunnen worden.

Ook is er een speeltuin met een sociale ruimte voor sociaal-culturele activiteiten. Deze plaats was een aantal jaren geleden in het nieuws en heeft in haar gevel een belangrijke gedenksteen die jongeren stimuleert zich in te zetten voor een betere en socialere samenleving. De speeltuin is recentelijk geheel gemoderniseerd.

De sociale cohesie op de Oostenlijke Eilanden is sedert eeuwen legendarisch. De verhoudingen zijn hecht, de buurt waar buren elkaar echt goed kennen. Een positief overblijfsel van de oude arbeidersbuurten-cultuur. Daarvan zou men meer willen zien in andere delen van de stad.

De Oosterkerk is goeddeels buiten functie, functioneert als sociale en culturele ruimte waarin concerten georganiseerd waar jonge kunstenaars de ans krijgen zich professioneel te manifesteren in een veilige omgeving. Het kunstminnend publiek komst van heinde en verre, van uit alle delen van het land.

Ook worden er in de zestiende eeuwse kerk oecumenische diensten georganiseerd. Het orgel is een machtig instrument, enige jaren terug netjes gerestaureerd. Het moet bespeeld blijven worden om in goede conditie gehouden te worden. De kerk dient als zodanig behouden te worden. Niet verkocht te worden door de Gemeenste Amsterdam om er weer een afschuwelijk hotel in te vestigen. Of erger: sloop – te allen tijde te voorkomen!

De Assadaaka werd door enige bewoners door de waterrijke buurt rondgeleid en in contact gebracht met een aantal maatschappelijke sleutelfiguren. Het werkbezoek werd afgerond met afspraken omtrent kennisuitwisseling en wederzijdse versterking waar gewenst, alsmede een regelmatig contact.

Door: Rabbijn Simon Bornstein, geestelijk verzorger van de Assadaaka Community