In Kunstuitleen Factor IJ op Ijburg, presenteerde Jacqueline van der Heuvel haar boekwerk onder de titel ‘Tweede Lente’. Ook werd de bijhorende fototentoonstelling feestelijk geopend in aanwezigheid van een forse delegatie van de Assadaaka Community. De kunstenares toont in haar boek zevenendertig vrouwen, die hun persoonlijke ervaringen deelden m.b.t. de overgang, een taboe thema werd op gevoelige wijze bespreekbaar gemaakt.

De overgang vormt voor veel vrouwen een moeilijke periode in hun levensverhaal.

Jacqueline van der Heuvel stelde in haar toespraak bij de opening van de tentoonstelling: “Ik een er trots op dat ik hen heb mogen fotograferen en dat ik hun verhaal verder mag vertellen! Ik hoop dat dit boek bijdraagt aan het bespreekbaar manen van de overgang, deze voor veel vrouwen moeilijke periode, die nu eenmaal hoort bij het leven.
In een interview stelt mevrouw Van der Heuvel, het volgende: “Kan ik de overgang niet overslaan?

Overgang, menopauze, climacterium: het is de periode waarin je als vrouw onvruchtbaar wordt. Zelf heb ik er al vier jaar last van. Liefst zou ik deze periode in mijn leven overslaan en zo snel mogelijk vergeten. Jammer genoeg denkt mijn lichaam daar anders over.

Net als tijdens mijn zwangerschap vliegen de kilo’s eraan, ook al eet ik niets te veel – misschien zelfs te weinig.
’s Nachts vliegen dekens van hot naar her, het ene moment heb ik het koud, dan weer stoom ik mijn bed uit en gutst het zweet van mijn lijf.

Soms denk ik weleens dat ik lijd aan beginnende dementie, als de meest eenvoudige woorden zich ergens in mijn brein hebben verstopt en ik ze niet kan vinden. Mijn lijf voelt als dat van een 90-plusser en kraakt wanneer ik met moeite uit een stoel hijs. Nee, ik vind de overgang niet fijn.

Had ik nog maar…
Ik zie mezelf een vrouw die sterk in haar schoenen staat en die weet wat ze wil. Met het ouder worden ben ik zelfverzekerder geworden. Dat is fijn. Maar wat zou ik graag nog slank en fris en fruitig zijn. Had ik mijn mooie bos haar van vroeger nog maar. Soms bekruipt me het gevoel dat het leven nog maar zo kort is en dat ik nog zoveel wil doen.
Hoe beleven andere vrouwen de overgang?

Natuurlijk ben ik niet de enige die last heeft van de overgang. Ik begon me af te vragen hoe andere vrouwen deze periode beleven. Hebben zij ook zoveel klachten en voelen zij het ook als een zwarte bladzijde in hun leven? En hoe zit het bij vrouwen uit andere culturen, hoe is de overgang voor hen? Hebben zij er een andere kijk op?

Tijdens mijn zoektocht werd me al snel duidelijk dat vrouwen in de overgang een heleboel klachten met elkaar gemeen hebben, zoals die vreselijke opvliegers, nachtelijk zweten en (zeer) slecht slapen. Wanneer vrouwen hierdoor een burn-out krijgen, stellen huisartsen nog maar al te vaak ten onrechte de diagnose stress of depressiviteit.”
De Vertrouwenspersonen van de Assadaaka Community worden tijdens de inloopspreekuren regelmatig geconfronteerd met vragen over klachten die samenhangen met de overgang. Tijdens intervisiebijeenkomsten van Vertrouwenspersonen komen deze vragen regelmatig terug.  De tentpoonstelling biedt diepgaande achtergrond info over deze klachten en de wijzen waarop vrouwen hiermee omgaan.

In het interview legt kunstenares Jacqueline van der Heuvel verder uit:

“Nauwelijks aandacht, weinig kennis
Veranderingen in de hormoonhuishouding tijdens de overgang kunnen bijdragen aan het ontwikkelen van borst- en schildklierkanker. Sommige vrouwen komen al op zeer jonge leeftijd in de overgang en blijven kinderloos. Voor hen is het leed moeilijk te overzien. Deze problemen krijgen veel te weinig aandacht.

Een bezoek aan de huisarts biedt de meeste vrouwen geen soelaas. Ze worden niet begrepen, omdat de kennis van de huisarts veelal beperkt is en volgens specialisten gebaseerd op verouderde informatie. Ook zijn huisartsen vaak niet op de hoogte van het bestaan van gespecialiseerde klinieken, die vrouwen met overgangsklachten kunnen behandelen.

Taboe eindelijk bespreekbaar maken
In mijn omgeving wordt weinig gesproken over de overgang, waarom eigenlijk? Wij vrouwen krijgen er toch allemaal mee te maken en hebben er in meer of mindere mate last van? Waarom rust er zo’n taboe op deze voor vrouwen moeilijke en misschien ook (achteraf gezien) mooie periode?

Op zoek naar antwoorden ging ik in gesprek met vrouwen in de overgang. Dat leverde mooie verhalen en veel herkenning op. En dankbaarheid, om even vrij en zonder (voor)oordeel over dit onderwerp te kunnen praten. Ik heb intens genoten van de kennismaking met deze mooie sterke vrouwen, hun verhalen en hun levenskracht.
Voor dit boek toonden 37 vrouwen zich bereid om zichzelf te laten zien voor mijn lens en om hun persoonlijke en vaak indringende ervaringen te delen. Ik ben er trots op dat ik hen heb mogen fotograferen en dat ik hun verhaal verder mag vertellen. Ik hoop dat dit boek bijdraagt aan het bespreekbaar maken van de overgang, deze voor veel vrouwen moeilijke periode, die nu eenmaal hoort bij het leven.”

De Assadaaka Community complimenteert de auteur van het boek voor haar moed en de wijze waarop zij het thema overgang samen met de intimiteit van het vrouw-zijn bespreekbaar maakt.

In haar werk hanteert zij diversiteit en inclusiviteit, diverse culturele achtergronden vonden een plekje in haar studie, tentoonstelling en het boek. Een bezoek aan de tentoonstelling wordt warm aanbevolen!

Door: Ahmed El Mesri en Rabbijn Simon Bornstein