Iedereen kan met boosheid te maken krijgen in zijn leven, daarom wil Assadaaka een paar sessies aan dit onderwerp besteden, want wat is de zingeving van ‘boosheid’ en hoe ga je daar op een zinvolle manier mee om. Onderstaand staat een kort inhoudelijk verslag beschreven, om degenen te informeren, die door de coronamaatregel niet aanwezig waren of voor diegene die wél aanwezig was, maar het eens wil nalezen. Ruqayya opende de ochtend met algemene mededelingen en een korte aankondiging dat het thema van deze ontbijtsessie in het teken van ‘omgaan met boosheid’ stond.

Hierna startte Siegfried met het voorlezen van een verhaal uit Jip en Janneke (; titel Middeltje tegen Drift, waarin Janneke moeite heeft met omgaan met boosheid). Uit het ludieke verhaaltje kwam naar voren, dat proberen een rem te zetten op een opwelling van boosheid een ding is om erger te voorkomen, maar dat je vervolgens wel ook iets met die boosheid zinvol moet doen daarna, en daar gaat het hier om.
Lord Buddha:  Woede is als een gif wat je tot je neemt in de hoop dat de ander ervan sterft. Het draait dus om Mindfulness (; hoe ga je ergens mee om?).

Dit concept van Mindfulness is een uitvinding van Lord Buddha. Boosheid is een mentaal proces van een beleving van een situatie die je onwelgevallig raakt; het is geen Geestelijk proces, het is een probleem van het ego. Iedereen is wel eens boos bijvoorbeeld als we ons bijvoorbeeld onrecht aangedaan wordt. De ernst van het voorval waar je boos over bent is daarbij wel een maat in hoe hoog je het voorval moet inschatten naar conflict.

Maar die boosheid kan ontaarden als we die opkroppen, maar ook als we in uiting ongeremd zijn. We spreken over met uiting over schelden, valse praat achter de rug om of erger reacties met agressie. Het gaat er dus om op een zinvol manier met deze gevoelens om te gaan. Boosheid heeft wel een functie: signalering van een probleem, waarbij een persoonlijke grens is overschreden. Hou daarbij als gids voor ogen dat jouw eigen grens van vrijheid ophoudt, waar die van de ander begint en vice versa.

Maar naast het intomen van boosheid zijn er dus ook grenzen aan verdraagzaamheid en toelaatbaarheid van schending. Zoals Isu zei: als je op je ene wang geslagen wordt kan je je andere toekeren…, maar was is toch je tweede hoofd? Er zijn grenzen! En voorbij een bepaalde grens is het tegenovergestelde echt te rechtvaardigen. In de Bhagavad Gita raakt Arjuna vertwijfeld als hij ziet dat hij en de Pandava’s in een oorlog ten strijde moet trekken tegen zijn eigen familie, waarna sri Krishna hem inwijdt en zijn angst wegneemt. (Deze inwijding past ook bij het tempelbergverhaal van Isu in het Koptisch schrift ‘Het
Evangelie van Judas’…) De bedoeling is om in dialoog te geraken (dus niet in discussie) over wat je boos maakte, waarbij een wederzijds respect en luisteren naar elkaar de uitgangsbasis is. Er is ook een verschil tussen conflict en boosheid, want een conflict kan ook zonder boosheid uitgevochten worden. Boosheid is een energie maar kan ook verblinden, dus Mindfulness is alles…
De vraag is dus enkel hoe emotioneel zit je zelf vast aan wat je dwars zit over hetgeen is voorgevallen en welke grenzen je stelt ook in vormen van reactie op het gebeurde.

Ruqayya ging vervolgens uiteenzetten hoe je met woede om kan gaan, waarbij bezoekers in de zaal met hun eigen ervaringen bij werden betrokken en hun ervaringen tegelijkertijd werden gespiegeld met de instructie over Mindfulness.
Siegfried opende de presentatie met een leuk Jip en Janneke verhaal over boosheid, om daarmee de dialoog over het omgaan met boosheid op te starten. Iedereen zat met aandacht te luisteren. Daarna sprak

Ruqayya over hoe je omgaat met boosheid. Boosheid heeft een functie, het helpt je om dingen aan te pakken. Soms kan het echter tegen je gaan werken. Daar hebben we vandaag de focus op gelegd.
Mensen hebben vooral te maken met onderdrukte boosheid, omdat zij hun boosheid niet goed uiten en dit kan ook zorgen voor angstklachten, stress, een laag zelfbeeld, somberheid en depressieve klachten. Veel hulpvragers hebben ook somatische of psychische klachten door het onderbelichten van hun boosheid. Ook werd er besproken hoe je op een constructieve manier om kunt gaan met boosheid.

Ruqayya gaf uitleg over de 5 G’s: Gebeurtenis, Gedachten, Gevoel, Gedrag en Gevolg, waarna ze de interactie aanging met de mensen die aanwezig waren. Zij vroeg wat hen boos maakt, wanneer ze voor het laatst boos waren en ook hoe ze daar dan mee omgingen. De aanwezigen spraken voluit over hun ervaringen. (Veel vrouwen houden hun boosheid binnen en dat resulteert in huilbuien.) Ze vinden het ook lastig om zo’n situatie te bespreken met iemand. Dat komt omdat ze weinig sociale contacten hebben, maar ook omdat ze dat in hun cultuur niet van huis uit meegekregen hebben. Daarom heeft Ruqayya de 5G’s kort met hen besproken.

Zij gaf een voorbeeld van een situatie waarin een vrouw naar iemand zwaaide in de verte en die persoon haar gezicht afwende. Haar gedachten gingen vervolgens met haar op de loop en ze vulde de gebeurtenis negatief in. Er ging dus iets mis met de interpretatie van de situatie. Ze voelde zich afgewezen en werd boos. Door negatief te denken, ging zij zich ook negatief voelen en dit resulteert in negatief gedrag. Het gevolg kan zijn bijvoorbeeld dat het volgende contact met die persoon verstoord wordt er spanning ontstaat, en het contact misschien wel schade oploopt ermee.

De aanwezigen kwamen direct met oplossingen, zagen wat er fout ging en droegen voorbeelden aan om anders met de situatie om te gaan, waar Ruqayya in haar visie te bespreken richtlijnen over het omgaan met boosheid aan vast kon koppelen.
Zo werd er naturel praktisch kort over tips gesproken over het omgaan met boosheid. Belangrijk is dat het op een assertieve manier geuit wordt, op een duidelijke manier en vooral ook met respect voor de ander, maar ook voor jezelf en je eigen wezen.

Zo is het wenselijk om je boosheid op een juiste manier als energiebron te gebruiken (zingeving), waarbij je boosheid uit en ook kan relativeren en loslaten. Je moet je hierin duidelijk kunnen uitspreken en reële gedachten erover ontwikkelen, waarmee je ook kunt relativeren en loslaten. Probeer daar ook de ander bij benadering eerst te begrijpen, leg uit wat jouw behoeften zijn, en hou rekening met de ander.
Maar dat moet wederzijds werken. Want als iemand niet wil luisteren, dan is relativeren en loslaten belangrijk, ook al als er nog iets mee moet gebeuren. Dit zou eigenlijk al bij het gedachtenproces (het relativeren) kunnen starten, zo kun je de boosheid voorkomen. Reële gedachten ontwikkelen werd aangekaart, want zo kun je begrip voor je zelf en voor de ander kweken en een situatie makkelijker accepteren.

Ruqayya sprak daarna ook kort over de kracht van het geloof en dat je met het gebed ook afstand kunt nemen van de energie van de conflict situatie om in balans te geraken, en daarna indien wenselijk de oorzakelijkheid van boosheid in dialoog uit te spreken.
Boosheid en omgang met emoties is een onderwerp, waar Assadaaka het vaker over gaat hebben, omdat we merken dat mensen het lastig vinden om hier mee om te gaan. Wegduiken lijkt veilig, maar het is uitstel met een zeker struisvogelgedrag.

Hierna sprak Rabbi Simon vanuit zijn praktijk als Geestelijk Verzorger tot slot over zijn ervaringen in het omgaan met boosheid. Opgemerkt moet worden, dat Rabbi Simon niet zelf bij de conflicten betrokken is, maar als buitenstaander een luisterend oor biedt en van reflectie over de situatie is, waarmee mensen ook een stukje boosheid kunnen loslaten en in reflectie beter op de oorzakelijkheid van hun boosheid kunnen reageren, waarmee de dialoog over redelijkheid van grenzen ook helder wordt.
Assadaaka verwelkomt u graag bij een volgende sessie over dit onderwerp.