Dames en heren, geachte genodigden, vrijwilligers van Onze Hoop,  Assadaaka en overige belangstellenden, welkom!
Vandaag, 10 mei 2011, organiseert Stichting Onze Hoop in samenwerking met Assadaaka in het kader van het Europees jaar van het vrijwilligerswerk, een bijeenkomst voor en met vrijwilligers, met als thema: ‘Vrijwilligerswerk kan leiden tot armoedebestrijding en het doorbreken van sociaal isolement’.
Vrijwilligerswerk-Toespraak_Ahmed_en_Lies,_10_mei_11g.doc

Stichting Onze Hoop en Assadaaka leven en bestaan dankzij de inzet van vrijwilligers. En al het goede werk dat dankzij hun inzet al verricht is
verdient het meer dan wat dan ook om in de schijnwerpers gezet te worden.
Vanavond is er gelegenheid tot het stellen van vragen over vrijwilligerswerk en het uitwisselen van informatie hierover.

Ik ben Ahmed El Mesri, voorzitter van genoemde multiculturele organisaties die zich al jaren lang inzet voor participatie, voor een wereld en een maatschappij waarin allerlei mensen van allerlei verschillende culturen en achtergronden, met of zonder beperkingen, zich thuis kunnen voelen en ook daadwerkelijk voelen.

Vanavond staan wij stil bij het geweldige werk dat er door vrijwilligers overal en op allerlei gebieden gedaan wordt. Hier, bij Onze Hoop en Assadaaka, wordt bijvoorbeeld Nederlandse les gegeven door vrijwilligers, wordt juridische informatie verstrekt door vrijwilligers, worden mensen met huiselijke problemen geholpen door vrijwilligers en worden mensen met allerlei verschillende vraagstukken geholpen door vrijwilligers. In mijn jarenlange ervaring heb ik geleerd dat tussen professionele instanties en de doelgroep waar zij zich op richten vaak een grote kloof zit, een kloof die in veel gevallen door vrijwilligers verkleind kan worden.

Eén van de doelstellingen van onze organisaties is deze kloof te overbruggen en gelukkig vinden wij steeds opnieuw mensen die hier op vrijwillige basis mee aan de slag willen gaan. Dat betekent dat wij in de afgelopen jaren al heel veel mensen geholpen hebben op weg naar een verbetering van hun leven, op weg naar een oplossing van de problemen waar zij mee te maken hadden. En daar blijven wij mee doorgaan. En dat allemaal dankzij de inzet van onze vrijwilligers. Daarom is dit werk van grote waarde. Vanavond gaan wij hier verder op in.

Wat is vrijwilligerswerk nou precies? En wie komt er voor in aanmerking? Vrijwilligerswerk is, als ik er goed over nadenk, eigenlijk een rare term: want ik kan niets anders bedenken dan dat het enige verschil met wat iedereen ‘werk’ noemt is, dat er geen loon tegenover staat. In onze wereld noemen wij ‘werk’ alleen maar die handelingen waar een vorm van betaling tegenover staat. Maar vrijwilligerswerk bestaat net zo goed uit handelingen, is net zozeer gelijk te stellen met werk.

Lies Bierenbroodspot, één van onze vrijwilligers, verwoordt het zo:
Ik begin met het citeren van een versje dat ik toevallig in een boek tegenkwam vandaag. Het boek heet De Tao van Poeh.
Tao staat in het taoisme eigenlijk voor de Waarheid, de Weg: daar waar het om gaat, daar waar alle schijnbare tegenstellingen worden opgeheven.
En Poeh is dezelfde beer als die van Winnie de Poeh, die eigenlijk staat voor de onschuldige mens die al vragend op zoek is naar de waarheid:

‘Ik ben ik
En jij bent jij,
Dat weten we allebei;
Maar als jij nu de dingen doet,
De dingen die jij kan,
Dan vind je heus de Weg vanzelf,
En de Weg komt achter je an!’

Vrijwilligerswerk wordt doorgaans door de meeste mensen die het niet doen – en kennelijk ook in de geldelijke beoordeling door onze overheid – gezien als een aardige dagbesteding voor mensen die het zich kunnen veroorloven, of voor mensen die werkloos zijn of anderszins niet aan ‘het arbeidsproces’ kunnen deelnemen. En derhalve als een aangename, vrijblijvende bijkomstigheid, als ‘het zout in de pap’ van onze maatschappij, en als een welkom extraatje voor allerlei maatschappelijke en sociale instellingen.

Maar dat is een grove onderschatting van de huidige werkelijke betekenis van vrijwilligerswerk. Enerzijds betekenen ‘vrijwillig’ en ‘vrijblijvend’ absoluut niet hetzelfde: de meeste vrijwilligers doen het werk vanuit persoonlijke motivatie en gedrevenheid, en daarbij doen ze zeker niet onder voor professionals als het aankomt op betrouwbaarheid, stiptheid, flexibiliteit en werkplezier. Anderzijds zijn er talloze instellingen, organisaties, verenigingen, clubs, werkgroepen, buurt- en opvanghuizen, noem maar op, die finaal zouden instorten als de vrijwilligers massaal zouden wegblijven. Dat lijkt overdreven, maar is het niet. Dit heb ik van iemand van de Vrijwilligerscentrale Amsterdam die citeerde uit een landelijk onderzoek.

De voornaamste reden dat vrijwilligerswerk niet echt gezien wordt als volwaardig werk komt volgens mij direct voort uit de manier waarop onze samenleving in elkaar steekt en de plaats die werk daarin inneemt. In de manier waarop onze maatschappij is ingericht wordt WERK alleen serieus genomen als het commercieel verantwoord is, als er geld mee gemoeid is, direct banen oplevert en uitkeringen opheft; als het de huidige maatschappijvorm en de daaraan gekoppelde economische grondslag beaamt; als het wordt ondersteund door arbeidsovereenkomsten en arbeidsethos en als er gewin en belang tegenover staat. Maar gewin waartoe? En belang voor wie?

In onze huidige maatschappij tel je eigenlijk niet echt mee als je niet ‘werkt’, al doe je ik weet niet wat voor goed werk buiten het reguliere circuit. Al geef je al je ‘vrije tijd’ aan anderen en draag je zo op een bijzondere en gezonde manier bij aan het welzijn van heel grote groepen mensen die anders ongezien, ongesteund, onopgemerkt, ondervoed of ondeugend zouden blijven. En daarbij is de belangrijkste drijfveer voor een vrijwilliger dat je iets kunt doen voor en met een ander dat je zelf leuk vindt om te doen en waarin je gaandeweg steeds meer van je eigen kwaliteiten in kunt zetten. Dat mes snijdt absoluut aan twee kanten, want een enthousiaste medewerker heeft een positieve invloed op de bezoekers en cliënten en deelnemers van de organisatie. 

Maar het zit ‘m dus echt ook in het beeld dat door het woord ‘vrijwilliger’ wordt opgeroepen. Als mij ’n aantal jaren geleden werd gevraagd ‘Wat voor werk doe jij?’ dan vertelde ik in ’t begin haast verontschuldigend dat ik vrijwilligerswerk deed. Bijna alsof ik het zelf ook niet echt serieus nam. En de reacties waren dan ook vaak ’n beetje half troostend, zo van: Ach nou ja, je doet tenminste goed werk…
De laatste tijd doe ik dat heel anders. Als me nu gevraagd wordt wat voor werk ik doe dan zeg ik dat ik voor Assadaaka werk en dan vertel daar iets over. En dan denk ik: Werk is werk, en dat hoeft geen verontschuldiging of uitleg.

Ik ben het in de loop van de tijd steeds mooier gaan vinden dat vrijwilligerswerk bestaat. Want voor mij is vrijwilligerswerk bij uitstek werk waar je in je eigen tempo en zonder enige dwang je eigen kwaliteiten kunt inzetten en zo op je eigen manier iets kunt bijdragen aan mensen die jouw inzet nodig hebben. Dat vind ik een niet te onderschatten vorm van ‘zinvol werk’ dat naar meerdere kanten werkt. En dat verdient het om alle aandacht te krijgen.

Ahmed gaat verder:

Die aandacht willen wij ook heel graag geven, niet alleen op deze avond, maar ook op alle andere dagen waarop weer eens een beroep gedaan wordt op mensen die zich belangeloos inzetten voor meestal maatschappelijke zaken, dingen die onze maatschappij maken, dingen die belangrijk zijn voor de wereld waarin wij leven, dingen die maken dat wij ons thuis voelen in onze stad.
Want, laten we wel wezen, de buurtbewoner die zorgt dat de straat er netjes uitziet, de mensen die helpen bij de naschoolse kinderopvang, de vrijwilligers van Onze Hoop en Assadaaka over wie ik het al gehad heb, en al die anderen van talloze verenigingen en instellingen die tijd en energie besteden aan werk voor de buurt, voor hun medemens…, zij verdienen waardering voor hun inspanningen.

En, wat heel belangrijk is, iederéén kan het. Het maakt niet uit of je zonder betaald werk zit, of je jong bent of oud, of je man bent of vrouw, met een lichamelijke of geestelijke beperking. Als je je nog afvraagt of je wel voor vrijwilligerswerk in aanmerking komt, dan gaan wij je op deze bijeenkomst vanavond er van overtuigen dat dat wel degelijk het geval is.
In de WMO, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning, die sinds 2007 van kracht is, is onder andere ondersteuning voor vrijwilligers geregeld. Dat is een eerste teken op weg naar daadwerkelijke erkenning van het belang van dit werk. En wij zien tekenen in de maatschappij dat er meer en meer erkenning komt voor vrijwilligerswerk. De wat denigrerende betekenis van het woord ‘vrijwilligerswerk’ lijkt geleidelijk aan te verdwijnen. Dat is mooi, want in een voortdurend veranderende maatschappij is het goed dat ook woorden voortdurend van betekenis veranderen. Ook over die veranderende inhoud van de woorden ‘vrijwilliger’ en ‘vrijwilligerswerk’ gaan wij het vanavond hebben.

Wij hopen daarbij dat wij die tendens die ernaar neigt om vrijwilligerswerk serieus te nemen en te gaan zien als een belangrijk deel van het maatschappelijk welzijn, kunnen versterken en nog eens extra in het licht kunnen zetten. Want zonder het vrijwilligerswerk van Onze Hoop en Assadaaka - en ik wil een heleboel andere organisaties niet uitsluiten, maar ik kan ze hier niet allemaal bij name noemen - zou Amsterdam zeker niet die fijne stad zijn om te wonen, te leven en te werken - of het nu als vrijwilliger is of niet.

Ik wens ons allemaal een heel professionele bijeenkomst!

Toespraak Ahmed El Mesri, voorzitter van stichting Onze Hoop en Assadaaka, en Lies Bierenbroodspot, medewerker Assadaaka, op 10 mei 2011.

Wil je van betekenis zijn voor de maatschappij? Ook al is het maar voor een uurtje? Ook al ben je gehandicapt of chronisch ziek, en wil je je toch vrijwillig inzetten voor welzijn en zorg?
Activiteiten van vrijwilligers zijn van grote waarde. Veel Amsterdammers doen het al. Op deze avond praten, vragen en informeren wij hierover. U hoort vrijwilligers die al heel actief zijn en waarom. Maar ook professionals van betrokken organisaties.
De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) vraagt van gemeenten om ondersteuning van vrijwilligers en biedt scholing o.a. door de Vrijwilligersacademie. Op deze bijeenkomst wordt u een stuk wijzer.