Op vrijdag 6 november jl. werd er een discussiebijeenkomst gehouden bij Assadaaka over de moord op Theo van Gogh. Leden, vrijwilligers en buurtbewoners kwamen naar buurthuis De Meevaart om deze discussie bij te wonen en eraan te participeren. Ook de pers was aanwezig: er werd een interview gehouden met Ahmed El Mesri, voorzitter van de vereniging, voor zowel radio als televisie.
Ook de discussie zelf werd door de pers bijgewoond. Op 6, 7, 8 en 10 november’04 is dit uitgezonden op AT5, Radio Noord-Holland, AMP . NOS, volkskrant, de Echo en ook in verschillende websites.
Allereerst opende Ahmed El Mesri de discussiebijeenkomst:
“Goedenavond dames en heren/beste vrienden,
Mijn naam is Ahmed El Mesri. Ik heet u namens de multiculturele vriendschapsvereniging Assadaaka van harte welkom op deze avond.
Assadaaka is blij dat zoveel mensen met hun aanwezigheid en hun deelname aan de discussie hun steun betuigen.
Wij zijn hier bij elkaar naar aanleiding van de recente en laffe gebeurtenis op 2 november jl., de moord op Theo van Gogh, wat veel onrust veroorzaakt heeft.
Vanwege de negatieve sfeer die hierdoor onder moslims en niet-moslims heerst, bleek er veel behoefte te zijn aan een calamiteitenspreekuur. Op maandag, woensdag, vrijdag en zondag is er een spreekuur voor degene die behoefte heeft om daarover te praten, van 18.30 tot 21.30 uur.
Vanuit de multiculturele vereniging Assadaaka vragen wij iedereen zich kalm en verenigd te houden en elkaar juist in deze moeilijke tijd te steunen en te begeleiden als het nodig is.
Assadaaka verafschuwt elke vorm van geweld en veroordeelt het toebrengen van schade aan de democratie in ons land en de schending van mensenrechten, zoals bijvoorbeeld vrijheid van meningsuiting. Het doel van Assadaaka is inburgering, integratie en participatie van allochtonen in de Nederlandse samenleving en een goede interactie tussen allochtonen en autochtonen.
De moord op Theo van Gogh heeft niet alleen een leegte achtergelaten voor zijn familie, vrienden, kennissen en collega’s, maar het heeft mogelijk ook een negatiever beeld van Marokkanen als gevolg.
Als inwoners van dit land voelen we ons in onze ziel geraakt en zijn verdrietig. Deze moord mag niet gezien worden als representatief voor de Islam of een andere religie. Religie wordt soms gebruikt als voorwendsel om iemand te vermoorden, maar de Islam verwerpt geweld en is tolerant. De profeet Mohammed heeft gezegd dat de volkeren van het heilige boek geëerd moeten worden. Volgens de Koran moet iedereen zijn mening kunnen uiten en moeten wij respect hebben voor elkaars religie.
De moordenaar van Theo van Gogh moet berecht en goed gestraft worden. Elke vorm van geweld moet bestreden worden en moorden in naam van de Islam is zeer zeker verkeerd. We zijn ook bang voor de gevolgen die dit voor ons - Marokkanen en andere allochtonen - zal hebben.
Wij rouwen om deze gebeurtenis en zijn met zijn allen, allochtonen en autochtonen, solidair met elkaar. Hopelijk kunnen we vanavond verder praten over deze gebeurtenis. Wij zijn erg aangedaan door deze gebeurtenis. Vanuit hier willen wij meehelpen aan de bestrijding van geweld en zinloos geweld in ons land, door middel van discussies en daardoor bewustwording.
Dames en heren,
Wij hebben geleerd rozen te geven als symbool voor de liefde, Liefde onderscheidt zich van haat, moord en vernieling.
De Islam en alle geloven accepteren geen geweld,
Omdat de belangrijkste dingen in het geloof god en liefde zijn.
Geloof kent geen haat, maar liefde.
Dank u voor uw aandacht.”
Daarna kwamen enkele Marokkanen en Nederlanders, waaronder islamoloog Ron Haleber, aan het woord.
Youssef, Marokkaans Assadaaka-lid, zei het volgende:
Goedenavond dames en heren,
Mijn naam is Youssef Azabaal en ik kom uit Marokko.
Theo van Gogh is vermoord.
En dat is verschrikkelijk.
In wat voor land leef ik?
Ik kom uit een ander land, waar je erg op je woorden moest letten. Dat hoeft hier in Nederland niet, hier heb je vrijheid van meningsuiting!
Ik probeer mij Nederlander, Amsterdammer te voelen; ik spreek Nederlands, ik werk hard, probeer contacten te leggen met allochtonen en Nederlanders. Maar dat is niet makkelijk; ieder heeft zo zijn eigen groep waarin hij zich thuis voelt. De Nederlandse samenleving is verhard, noemt men dat.
Ik heb het idee dat de Nederlandse samenleving is opgedeeld in groepen die allen hun eigen belang hebben. En als er iets fout gaat, dan is het schuld van de andere groep. En daar moet dus op gescholden worden: zij hebben het gedaan!
Ik hoop van harte dat autochtonen en allochtonen van deze ramp iets zullen leren, en straks anders met elkaar omgaan.”
De Marokkaanse Fatima Sannah zei:
Goedenavond dames en heren,
Mijn naam is Fatima Sannah en ik kom uit Marokko.
Het bericht gaat dat Theo van Gogh is gedood door een Marokkaanse man. Dat zo iemand op straat vermoord wordt, vind ik vreselijk. Dat dat door een Marokkaan is gedaan, vind ik afschuwelijk. Ik ben een Marokkaanse vrouw. Ik moet ermee leven dat een van mijn landgenoten zo iets verschrikkelijks heeft gedaan.
Mijn leven is al niet makkelijk. Als Marokkaanse vrouw ben ik gebonden aan allerlei regels.
Ik wil horen bij mijn familie en mijn vrienden. En daarom houd ik mij aan die regels.
Maar in het vrije Amsterdam ziet men dat ik een allochtoon en een moslima ben. Dat wordt niet altijd geaccepteerd. Ik hoor dan dingen die ik niet leuk vind. Dat is de Nederlandse vrijheid van meningsuiting!
Na de dood van Theo van Gogh zal het niet minder worden, denk ik. Ik ben daar bang voor.
Iets van mijn rust en mijn vertrouwen in deze samenleving is ook dood.”
Ook anderen vertelden wat zij vonden van de moord op Theo van Gogh. Zonder uitzondering vond iedereen, allochtoon en autochtoon, moslim en niet-moslim, de moord op van Gogh onbegrijpelijk en wreed. Zoiets had niet mogen gebeuren. Nederland is een land waar vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel wordt gehouden, maar kennelijk niet door iedereen, waardoor Theo van Gogh is vermoord. Bovendien vond men het erg dat dit gedaan werd in naam van de Islam: de Islam gaat over liefde, niet over haat. Maar door dit voorval hebben veel Nederlanders misschien een verkeerd beeld van de Islam, van Marokkanen en allochtonen in het algemeen. Het heeft dus veel verstrekkender gevolgen dan op het eerste gezicht gedacht zou worden.
Na de persoonlijke meningen van mensen was het tijd voor de discussie. Deze werd ingeleid door Jan Grijpma met de volgende woorden:
Wat moeten we doen met de moord op Theo van Gogh?
Wat op 2 november gebeurd is in de Linnaeustraat, is verschrikkelijk. Dat had niet moeten gebeuren. Wie was Theo van Gogh, en wat deed hij?
- 47 jaar, gevoelige filmer, tierende columnist in tijdschriften; neiging grove humor, provoceren;
- had enorme artistieke kwaliteiten; maakte geslaagde films, kreeg 3 keer een Gouden Kalf voor zijn regie; maar daarnaast een verklaarde bestrijder van de 5e colonne van de geitenneukers (radicale moslims); typeringen Islam, Mohammed, Allah
- hij had, zoals wij allen, de vrijheid van meningsuiting. En daar maakte hij dagelijks gebruik van; rond 1990 schreef hij provocerende columns over de joden .In Vrij Nederland werd hij toen De Eeuwige Antisemiet genoemd;
- dit jaar maakte hij met Hirsi Ali de film “Submission 1” over de onderdrukking van islamitische vrouwen, met koranteksten op het bijna naakte lichaam van een vrouw;
-één dag na de uitzending van deze provocerende film op TV, op 30 augustus j.l. werd hij op een website “De ongelovige duivelse spotter” genoemd; dat namen wij niet: er werden 22 rechercheurs ingezet om de dader te vinden. Hij werd veroordeeld tot 9 maanden gevangenisstraf.
In NRC Handelsblad werd hij een dwangmatige provocateur genoemd. Remco Campert schreef dat vrijheid van meningsuiting toch wat anders is dan de vrijheid om mensen tot in hun ziel pijn te doen. Bij de voorbereiding van de film Submission 1 zei Theo tegen Hirsi Ali: het ergste wat hun als makers van de film kon overkomen, zou zijn dat geen Moslim er aanstoot aan neemt.
Maar dat is dus wél gebeurd, op de meeste verschrikkelijke manier. Nederland is een land waarin mensen voor hun mening kunnen uitkomen. Daar moeten we met elkaar voor staan!
Mijn stelling: HIER IS GEEN SPRAKE VAN VRIJE MENINGSUITING, MAAR VAN DE VRIJHEID OM ANDEREN TE PROVOCEREN EN TE KWETSEN.
Hoe gaan autochtonen en allochtonen in Nederland met elkaar om?
De Nederlandse samenleving ziet er volgens de kranten zo uit:
- cultuurverschillen worden onder het tapijt geveegd
- individualisering neemt toe, solidariteit neemt af
- er is sprake van verkleuring van de samenleving, met grote inkomensverschillen; spanning tussen ontspannen Nederlandse samenleving en islamitische minderheid; gevolg vervreemding, emoties, grijpen naar geweld.
- over en weer wordt te veel gedoogd: moet kunnen!
Er komen nu berichten, zowel vanuit de regering als van moslimorganisaties, om meer actief te werken aan inburgering:
- we moeten kiezen uit een mogelijkheid dat autochtonen en allochtonen elkaar als vijanden zien, een angstspiraal; of dat we ons best gaan doen om geschillen op te lossen in een debat.
- 17 moslimorganisaties roepen de Nederlandse samenleving op, om te waken voor polarisatie;
- Felix Rottenberg zei een paar dagen geleden dat hij kritiek heeft op het allochtonenbeleid: de kiem van het fundamentalisme is het sociale isolement; daar moeten we wat aan doen;
- Aad Verbrugge: iedereen eist nu vrijheid van meningsuiting op. Het gaat niet om een gesprek met de ander, maar om je eigen gelijk hebben.
- zo kan het niet: vrije meningsuiting gaat over de grens. En de grens ligt bij het aanzetten tot haat en geweld.
Mijn stelling: INBURGERING VRAAGT OM TWEE HANDEN: EEN ZOEKENDE HAND VAN DE ALLOCHTONEN, EN EEN HELPENDE HAND VAN DE AUTOCHTOON.
Als wij in die verkleurende samenleving beter met elkaar willen omgaan, hoe moeten we dat dan doen, terwijl we toch onszelf blijven?
Op 8 oktober 2001 heb ik in De Rode Hoed, hier in Amsterdam een discussieprogramma meegemaakt over waarden en normen. Het programma heette: Botsende Waarden. Er werd gediscussieerd over de stelling: “Het gedogen maakt Nederland onvrijer”
De volgende dingen kwamen naar voren:
- in Nederland zijn de culturele afstanden groot; in feite is er sprake van een eilandenrijk;
- er is tussen autochtonen en allochtonen, en tussen groepen allochtonen onderling, weinig tolerantie; er is tussen de verschillende groepen veel distantie, we doen niet veel meer dan handen geven;
- er is sprake van een kuddegeest bij de verschillende groepen, een nieuwe vorm van verzuiling;
- er moeten over en weer meer intensieve contacten zijn. Dat levert een positieverbetering op voor de groepen die daar behoefte aan hebben, en dat verbetert de samenstelling van onze maatschappij.
Prima! Maar hoe doe je dat dan?
Ik heb nog een andere discussiebijeenkomst meegemaakt in de Rode Hoed. Het ging om de vraag hoe de autochtone en allochtone kinderen op scholen een vorm van onderwijs krijgen dat ze bij elkaar gaan horen. Er was op het podium een discussiegroep bestaande uit een Christen, een Moslim, een Jood, een Boeddhist, iemand uit het Humanistisch Verbond. Na een urenlange discussie kwamen zij tot de volgende conclusie:
- bij de verschillende godsdiensten en humanitaire denkwijzen is er een overeenkomst van minstens 90%. Maar iedere godsdienst, en iedere manier van denkwijze concentreert zich op zijn bijzondere aanpak. Als wij ons meer zouden concentreren op die 90% overeenkomst, zou dat een doorslaggevende bevrijding geven in onze maatschappij.
- die 90% overeenkomst: thuis zijn in jezelf en thuis zijn in je omgeving.
Dominees, pastoors, imams en rabbijnen zouden hierover eens moeten gaar praten met elkaar. Hoe lang zal het duren voordat ze het eens zijn met elkaar?
Mijn stelling: WIJ MOETEN ONS BEWUST WORDEN VAN WAT ONS BINDT: MET ELKAAR THUIS ZIJN IN JEZELF EN THUIS ZIJN IN JE OMGEVING.
Hierna begon de discussie. Iedereen zat in groepjes bijeen, om zo gezamenlijk de onderwerpen van de discussie te bespreken en tot standpunten te komen. De standpunten werden door vertegenwoordigers van de groepjes naar voren gebracht.
De volgende stellingen met de volgende standpunten kwamen naar voren.
Stelling 1:
Hier is geen sprake van vrije meningsuiting, maar van de vrijheid om anderen te provoceren en te kwetsen.
Deze stelling had na discussie de volgende uitkomsten:
Sommigen vonden dat je mensen niet mag kwetsen bij het uiten van je mening en dat vrijheid van meningsuiting dus stopt bij de overgang naar kwetsende uitspraken. Anderen vonden dat je mag zeggen wat je wilt, ook als je daarmee anderen kwetst. Mocht je iemand kwetsen met een uitspraak, dan kan de ander altijd nog zeggen dat hij/zij de uitspraak kwetsend vindt, ervoor kiezen niet meer te luisteren naar de kwetsende persoon of naar de rechter gaan. Een aantal mensen kwam nog met de opmerking dat er door de media meestal alleen aandacht werd besteed aan van Gogh’s standpunten en niet aan die van Marokkanen als het ging over de Islam, Marokkanen of allochtonen in het algemeen.
Stelling 2:
Inburgering vraagt om twee handen: een zoekende hand van de allochtoon, en een helpende hand van de autochtoon.
Hierover was iedereen het redelijk eens: je bereikt alleen een succesvolle inburgering als zowel allochtoon als autochtoon hier hun best voor doen. De allochtoon moet actief zorgen dat hij/zij deel uit maakt van de Nederlandse samenleving, maar evengoed moet ook de autochtoon actief bijdragen aan de inburgering van de allochtoon, door een open houding te hebben ten opzichte van de allochtoon en te proberen de allochtoon te helpen. Het gaat tenslotte om de samenleving als geheel, waar iedereen zijn steentje aan moet bijdragen. Zonder beide partijen is een goede inburgering van de allochtoon dus niet mogelijk.
Hierna werd de discussieavond afgesloten en was er gelegenheid om nog na te praten onder het genot van een drankje en een hapje.
Deze discussieavond heeft bewerkstelligd dat iedereen met zijn/haar gedachten even extra stilstond bij en nadacht over de moord op Theo van Gogh, de oorzaken en de gevolgen daarvan.
Veel mensen hebben ook per e-mail laten weten dat ze het initiatief van de discussiebijeenkomst steunen.
Verslag: Karin Schaake
Over de discussiebijeenkomst kwam het volgende in de pers:
Nationaliteiten nader tot elkaar in buurthuis AMSTERDAM (ANP) - Verzoening voerde vrijdagavond de boventoon in buurthuis ‘de Meervaart’ in Amsterdam-Oost. Ruim honderd buurtbewoners van verschillende nationaliteiten kwamen daar bij elkaar om te praten over de dood van Theo van Gogh. Onderwerpen als vrijheid van meningsuiting, integratie en respect passeerden de revue.
Ahmed El Mesri, voorzitter van de multiculturele vereniging Assadaaka en organisator van het zogenoemde calamiteitenspreekuur, sprak zijn afschuw uit over de moord op Van Gogh. ,, We moeten veel met elkaar praten, elkaar leren kennen en respecteren zodat we vredig met elkaar kunnen leven. Ik hoop dat deze avond daarvoor kan zorgen.’’
Diverse mensen reageerden op de onrust die de afgelopen dagen is ontstaan. ,,Ik ben heel blij dat ik in deze buurt met jullie mag samenwonen. Laat deze gebeurtenis ons niet uit elkaar drijven’‘, verkondigde een buurtbewoner. Een ander voegde daar aan toe: ,,Niet alle Nederlanders denken dat alle Marokkanen slecht zijn omdat een gek deze moord heeft gepleegd.’’
Marokkaanse Amsterdammers wilde tijdens het calamiteitenspreekuur vooral duidelijk maken dat ze de moord op Theo van Gogh verafschuwen en dat ook zij willen bijdragen aan een betere samenleving.
Buurtbewoner Youssef:
,,We moeten elkaar leren kennen en Nederlanders moeten ons ook de kans daartoe geven.’’
De aanwezigen kregen stellingen voorgeschoteld. Vooral de vraag waar de grenzen van vrijheid van meningsuiting liggen, leverde veel discussie op.
Allochtonen gaven aan dat zij zich door Theo van Gogh vaak gekwetst voelden.
Een buurtbewoner adviseerde de groep om in zo’n geval ,,zelf een pen ter hand te nemen en de publiciteit te zoeken of naar de rechter te stappen’‘.
Over een aspect waren de buurtbewoners het wel eens: integreren doe je samen. Daarom stelde een vrouw uit het publiek voor om vaker bij elkaar op de koffie komen.
Juliette Vasterman
ANP
(gepubliceerd in verschillende bladen zoals De Volkskrant en de internetsite van AT5)