De term civil society gonst door de gelederen van de gemeenschap. Aan het idee van de Nederlandse civil society ligt enerzijds de Christen democratische gedachte van de gespreide verantwoordelijkheid ten grondslag en anderzijds het idee van de ontmanteling van de verzorgingsstaat uit de liberale koker. De burger is lang genoeg gepamperd. Hij mag nu wel eens zo langzamerhand volwassen zijn. Is dit een re?le gedachte of Utopia in optima forma?

De Christen-democraten willen graag de positie van het gezin en maatschappelijke organisaties tegenover de staat versterken. Hieruit zou dan een verantwoordelijkheidsgevoel moeten ontstaan en een samenleving waarin solidariteit voor elkaar van zelf wordt georganiseerd. De actieve en fitte burger als de ideale partner voor de overheid en het bedrijfsleven. De civil society vraagt om een ‘politieke relatie’ tussen burger en staat. De staat wil niet langer meer als een soort snackbarmuur fungeren waarbij de burger kroketten komt trekken. De burger moet zijn eigen broek kunnen ophouden en dient zorg te dragen voor zijn eigen kroketten, die van zijn buurman in geval van nood en het onderhoud van de krokettenmuur. 

Actief burgerschap is de basis van een goed geoliede civil society. Hoe krijg je burgers actief en betrokken? Grote geesten hebben zich al jaar en dag gebogen over het fenomeen civil society. Men is tot de conclusie gekomen dat er een collectief belang moet zijn zoals gelijkwaardigheid en of sociale rechtvaardigheid. De burger als louter consument en belangenbehartiger van zijn individuele dromen (kroketten) en wensen (meer kroketten) is een aanval in de rug van de civil society.

In een ideale civil society kan de burger zijn rechten en plichten oefenen. De verschillen tussen burgers moet eenvoudigweg gerespecteerd worden. Het is van belang om het collectieve doel goed voor ogen te hebben zodat alle neuzen ??n kant op staan.  David Held de auteur van ?Political Theory and the modern State (Cambridge Polity Press1989) is van mening dat:

? Zonder een zekere veilige en onafhankelijke civil society, kunnen doelen zoals vrijheid en gelijkwaardigheid niet gerealiseerd worden. Zonder een beschermende, herverdelende en conflictbemiddelende functie van de staat is het transformeren in een civil society een fragmentarische exercitie. Met andere woorden je schept nieuwe vormen van ongelijkwaardigheid, macht, rijkdom en status?.

De zich steeds meer terugtrekkende overheid moet hier mijns inziens wel van doordrongen zijn. Er liggen namelijk onburgerlijke tendensen op de loer zoals: ?gangs? en groepen burgers die zich als het ware gaan buiten sluiten in de zogenaamde ?compounds? met grote hekken gescheiden van de rest van Nederland.

Wijsheid, souplesse en een vertrouwen wederzijds zijn kernbegrippen in het transformatieproces van verzorgingsstaat naar een civil society.